Binaların depreme karşı dayanıklı olup olmadığı konusu Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği-2018 esaslarına göre yapılacak “Performans Analizi” ile incelenmektedir.
Daha basit bir inceleme olan “Riskli Yapı Tespiti” ise binanın depreme karşı dayanıklılığı hakkında bilgi vermeyen, 6306 sayılı kanuna göre yapının yıkılıp yıkılmamasına karar vermek üzere yapılan bir çalışmadır.
Bunlar dışında uzman olmayan kişilerce önerilen değerlendirmelere itibar edilmemelidir.
PERFORMANS ANALİZİ
Performans analizinde amaç, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (2018) esaslarına uygun olarak, tasarım depremine göre mevcut yapıda bulunan bütün yapısal elemanların alacakları hasarları tespit edip, yapı ile ilgili kontrollü hasar (can güvenliği) veya göçme bölgesi sonuçlarına ulaşmaktır. Yapılan analiz sonucunda yapının kontrollü hasar bölgesinde kalmaması (can güvenliğini sağlamaması) durumunda, güçlendirme veya yapının yıkımı seçeneklerinden biri seçilir. Güçlendirilmesine karar verilen yapının güçlendirme tasarım ve hesapları, yalnızca performans analizi sonucu elde edilen bilgiler doğrultusunda yapılabilir.
1) Mevcut projenin elde edilmesi, yoksa rölöve alınması ve yapısal sistemin tanımlanması
2) Temel sisteminin ve zemin özelliklerinin saptanması (zemin sondajı, arazi deneyleri ve laboratuvar çalışmalarının yapılması)
3) Varsa yapıdaki mevcut hasarın ve daha önce yapılan değişikliklerin/tadilatların belirlenmesi
4) Beton dayanımının belirlenmesi(Her kattan yönetmelikte belirtilen koşullarda kolon veya perdelerden karot alınarak)
5) Her katta donatı durumunun tespiti (Sıyırma, tarama metotları ve malzeme deneyleri ile)
6) TBDY 2018 analiz koşullarına göre bilgisayar programında modelleme
7) Sonuç (TBDY 2018’e göre):
*Yapıda kontrollü hasar (KH) oluşması: Can güvenliği sağlanıyor
* Yapıda göçme durumu: Can güvenliği sağlanamıyor. Güçlendirme veya yıkım yöntemlerinden birisi seçilir. Talep edilmesi halinde, güçlendirme projesi ile birlikte maliyet analizi çıkarılarak yıkım ve yeniden yapım maliyeti ile kıyas yapılır.
RİSKLİ YAPI TESPİTİ
Riskli yapı tespitinde; yapının tümüne hızlıca bakarak binanın yıkılması veya yıkılmamasına karar verilmektedir. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (2018) esasları uygulanmaz. Performans analizine göre daha basit bir analiz olup, bu tespit ile yapılan analiz sonuçları referans alınarak güçlendirme projesine yönelik tasarım ve hesap yapılamaz. 10 kattan az olan yapılar için çalışmalar sadece inceleme katında yapılır. Mevcut yapı yıkılmak isteniyorsa tercih edilebilir. Yapının depreme karşı dayanıklı olup olmadığı ile ilgili bilgi vermez.
1) Mevcut projenin elde edilmesi, yoksa rölövenin çıkarılması
2) İnceleme katında beton dayanımının belirlenmesi (karot-test çekici ile)
3) İnceleme katında donatı durumu tespiti (Sıyırma ve tarama yönetimi ile )
4) Bilgisayar programında modelleme
5) Sonuç:
Yapı için kullanılabilir veya yıkım kararı verilir. Riskli bulunması durumunda en geç 3 ay içerisinde yıkılır.
TMMOB
İnşaat Mühendisleri Odası
İzmir Şubesi