İnşaat Mühendisi
17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nin üzerinden 21 yıl geçti. Anılarımız daha dünkü kadar taze. Üzerinden o kadar zaman geçmiş olmasına rağmen Afet Farkındalığı konusunda çok eksiğimiz olduğunu yaşanan afetler sonucu ortaya çıkan tablolardan görmekteyiz.
Ancak 1999’dan bu yana afetlerle mücadele konusunda gerek yasal olarak gerekse toplumu bilinçlendirme konusunda gelişmelerde yaşanmıştır. Her şeyden önce Afetlerle Mücadelede yara sarma politikalarından vazgeçilmiş, Afet Risklerinin Azaltılması politikaları geliştirilmiştir. Toplumda Afet Farkındalığını artırmak için AFAD- Sivil Toplum Kuruluşları- Üniversiteler – Meslek Odaları birlikte hareket ederek temel afet bilinci eğitimleri yapılmaktadır. Mevcut yapıların deprem güvenliği sorgulanırken yeni yapılacak yapılarında depremi güvenli şekilde atlatabilmesi için yeni yöntemler geliştirilmektedir. Kentsel dönüşüme ağırlık verilmesi, Yapı Denetim Sisteminin kurulması, TBDY2018 ( Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018) çıkarılması bu gelişmelere güzel örneklerdir.
İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Afet Risklerinin Azaltılması ve Toplumsal Bilinci Geliştirmek için gerek 17 Ağustos Marmara Depremi yıl dönümlerinde gerekse diğer günlerde birçok çalışma yapmış ve birçok çalışmanın içinde yer almıştır.
Ülkemizin büyük çoğunluğunu ve içinde yaşadığımız kent İzmir’i tehdit eden en büyük afet “ DEPREM” afetidir. Hepimiz 17 Ağustos Marmara Depremi’nde gördük ki , deprem değil ama içinde yaşadığımız yapılar depreme dayanıklı değilse bizleri öldürebiliyor. Biz inşaat mühendislerinin görevi “ Güvenli Yapılar” inşa etmektir. Geçmişin yaralarını ancak ve ancak geleceği güvenle inşa ederek sarabiliriz.
İMO toplumun çıkarlarını her zaman öncelik olarak görmüş ve üzerine düşen görevi yapmaya çalışmıştır. Bugüne kadar özellikle deprem afeti ile ilgili toplumun bilinçlenmesi için anketler düzenlemiş, bilgilendirme için şehrin belirli yerlerine stantlar kurmuş, afişlerle farkındalık yaratmaya çalışmış, seminerler, konferanslar paneller düzenlemiştir.
İMO İzmir Şube, İzmir Büyükşehir Belediyesi ile protokol yaparak İzmir’in ilk envanter çalışması olan RADİUS Projesinin içinde yer almıştır. RADİUS Projesi, Birleşmiş Milletlerin özellikle gelişmekte olan ülkelerin şehirlerdeki deprem afetine karşı yapılması gereken girişimleri teşvik etmek amaçlı başlattığı bir projedir. Bu proje kapsamında dünyadan seçilen 9 kentten biri İzmir’dir.
RADIUS çalışmasının 2 temel hedefi vardı:
1. Olası bir depremde meydana gelebilecek hasar bölgelerini, hasarların niteliklerini ve boyutlarını belirleyecek bir “Deprem Hasar Senaryosu” geliştirmek,
2. Deprem felaketini hafifletmeye, vereceği zararları azaltmaya yönelik bir eylem planı içeren “Risk Yönetim Planı” hazırlamak.
RADİUS Projesinden sonra İzmir Valiliğinin önderliğinde 2009 yılında İMO ve DEÜ birlikte İzmir’in yapı stokunu belirlemek amacı ile üç pilot bölge ( Alaybey- Manavkuyu – Basınsitesi) seçilerek Deprem Riski Açısından Değerlendirme çalışması yapılmıştır. Çalışmanın amacı; 1999 yılında tamamlanan Radius Projesinin güncellenmesi ve binalar ölçeğinde detaylandırılmasının gerekliliğine dikkat çekmek amacıyla yapılmıştır.
İMO İzmir Şubesi’nin içinde yer aldığı diğer bir çalışma “İzmir Afet Riskini Azaltma Sempozyumu” dur. İzmir Valiliği “Afet Danışma Kurulu” nun 27.02.2009 günü yaptığı toplantıda İMO İzmir Şubesi’nin “İlimizde Yapı Stokunun Durumu ve Yaşlı Binaların Güçlendirilmesi” projesinin sunumunu takiben İzmir’in afet riskinin belirlenmesi için ‘‘İzmir Afet Riski Azaltma Eylem Planı Hazırlık Çalışmaları’’ kapsamında bir sempozyum düzenlemesine karar verilmiştir. Sempozyumda İzmir’in yapı stokunun durumu, yapı güvenliği, afet yönetimi, afet risklerinin belirlenmesi gibi birçok konu başlığı işlenmiştir.
İzmir’in yapı stokunu belirleme çalışmalarından bir diğeri de 2011 yılında İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi ve İnşaat Mühendisleri Odası’nın üçlü protokol yapılarak çalışmalarına başlanan ve 2012 yılı içerisinde on ay gibi bir sürede tamamlanan Balçova ve Seferihisar Envanter çalışmasıdır.
İnşaat Mühendisleri Odası İzmir’de “İzmir ve Deprem” konferansı düzenledi. Konferansta İzmir’in jeolojik yapısı, depremsellik geçmişi, mevcut yapıların durumu ve yapılması gerekenler konuları uzman kişilerce anlatıldı. Konferansa Üniversitelerden kamu kurumlarından özel sektörden birçok meslektaşımız ve konuya ilgi duyan vatandaşlar katıldı Afetlere hazırlıklı olma çerçevesinde İzmir’de yapılması gerekenler ele alındı.
17 Ağustos Marmara Depremi’nin ardından en çok konuşulan konulardan biri “Toplanma Alanları” nın durumudur. Depremzede vatandaşın deprem sonrası ilk 24 saatini geçirebileceği ve birtakım ihtiyaçlarını karşılayabileceği evine ya da iş yerine yakın bir alandır. Yapılan çalışmalar sonrasında görüldü ki bu toplanma alanlarının neresi olduğu ne durumda olduğu pek bilinmemekte. İMO İzmir Şubesi de 2014 yılında Valilikçe belirlenmiş toplanma alanlarının mevcut durumunu ve altyapı erişilebilirliğini tespit etmek amacıyla bir çalışma başlatmıştır. İzmir’in merkez 11 ilçesinde bulunan afet toplanma alanları İzmir İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü’nden temin edilerek, Şubemiz üyesi İnşaat Mühendislerinin çalışmasıyla toplanma alanları içme suyu, kanalizasyon, elektrik, wc ve engelli erişilebilirliği açısından incelenmiştir. Yeterli toplanma alanı olmayan ilçeler için toplanma alanı kriterlerine uygun yeni toplanma alanları tespit edilmiştir. Önerilen toplanma alanları AFAD ve İlçe belediyelerin onaylamasının ardından tüm toplanma alanları e-devlet üzerinden erişime açılmıştır. Bu çalışmalarda üyelerimiz gönüllü olarak yer almışlardır.
İMO İzmir Şubesi Afetlere Hazırlık çalışmaları kapsamında üyelerimize “Hasar Tespit” eğitimleri vermiştir. Bu eğitimler 2 yılda bir tekrarlanarak yapılmaktadır. Bu eğitimlere kamu ve özel sektörde çalışan tüm üyelerimiz katılmaktadır. Eğitimde başarılı olan üyelerimizin isimleri afet sonrası hasar tespitlerine katılabilmeleri için Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü’ne bildirilmektedir.
Afetlere Hazırlıklı olmak sadece bireysel bilinçlenme ile gerçekleşmemektedir. İMO İzmir Şube Toplumcu bakış açısının verdiği sorumlulukla çevresini de bilinçlendirme çalışmaları yapmıştır. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü eğitmenleri tarafından verilen Eğitmen Eğitimi ile 17 Şube üyemiz eğitmen sertifikası almış ve eğitim vermeye başlamıştır. Bu eğitimler periyodik olarak tekrarlanmaktadır. İzmir’in çeşitli okullarında, fabrikalarında, Kent konseylerinde ve derneklerde “Temel Afet Bilinci Eğitimleri” vermiştir.
İMO olarak her yıl “17 Ağustos Marmara Depremini Unutma Unutturma” diyoruz. Çünkü bunca yıl geçmiş olmasına rağmen hala en küçük depremde insanlarımız ölüyor binalarımız yıkılıyor. Toplumsal hafızamız ne yazık ki çok zayıf, çabuk unutuyoruz ve afetlere karşı nasıl davranmamız gerektiğini öğrenmiyoruz.
İMO İzmir Şube her yıl büyük afetin yıldönümünde Belediyeler, AFAD, Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü, Kızılay, Kent Konseyleri ve Sivil Toplum Örgütleri ile ortak bilinçlendirme çalışmaları yapmaktadır. Halkın deprem afetini tanıması için forumlar düzenleyip, stantlar açarak halkın sorularını yanıtlamaktadır. Şehrin merkezi yerlerine kurulan stantlarda vatandaşla bir araya gelerek afet farkındalığı, güvenli yapı ve kentsel dönüşüm hakkında bilgiler verilmektedir.
17 Ağustos Marmara Depreminin Anma Etkinlikleri kapsamında sıralayabileceğimiz etkinlerden bazıları ;
- 16.08.2007 – İBB Meclis üyelerine İzmir deki yapıların durumu ile ilgili sunum
- 17.08.2011 – İzmir Büyükşehir Belediyesinin katkıları ile Havagazı’nda film gösterimi
- 16.08.2011 – Tepekule de film gösterimi
- 16.08.2014 – Karabağlar Belediyesi ile ortak panel “Mahallede Afet ve Kentsel Dönüşüm Paneli”
- 17.08.2015 – Alsancak İskelesi önünde Konak Kent Konseyi ile halka açık Forum
- 19.08.2016 – Bornova Belediyesi ve Bornova Kent Konseyi ortaklığında Panel
- 17.08.2017 – Karşıyaka Belediyesi ve Karşıyaka Kent Konseyi ile ortak Panel
“deprem ve örgütlülük”
- 16.08.2017 – Karabağlar Belediyesi ile ortak Panel
- 16.08.2017 – Alsancak İskelesi önünde Konak Kent Konseyi ile halka açık Forum ve film gösterimi
- 17.08.2017 – Karşıyaka Belediyesi ve Karşıyaka Keny konseyi ile açık alanda barkovizyon gösterimi.
- 28-29 Eylül 2017 – İzmir ve Deprem Konferansı
- 16.08.2018 – Konak ve Karşıyaka Kent Konseyleri ile ortak Panel
- 17.08.2018 – Karabağlar Belediyesi ile ortak halka açık forum ve Şantiye Tozu Tiyatro ekibinin deprem konulu sokak gösterisi
- 21.08.2019 Marmara Depreminin 20. Yılında İzmir Depreme Hazır mı ? Paneli
İMO İzmir Şube bu çalışmalarını üyelerinin katılımı ve katkıları ile çoğaltmaya toplumsal gelişimi desteklemeye devam edecektir.
Mesleğimizin ve yasaların bizlere verdiği yetki ve sorumluluk, yaşamın kutsallığına olan inancımızla üzerimize düşen uyarıları yapmak, önerilerde bulunmak görevimizdir.
KAYNAKLAR:
1) T.Baran, S. Kahraman, Ö.Özçelik, İ.S.Mısır, A.Saatçı, S.C.Girgin (2017), Afete Dirençli Kentler Kavramı Çerçevesinde İzmir’de Yapı Stoku Envanteri ve Deprem Riski Çalışmaları – İzmir ve Deprem Konferansı Bildiriler Kitabı
2) H.H. Çatal, A. İncir, J. Alel, A. Ermin, İ.Özmen (2009), Deprem Riski Açısından İzmir’deki Üç Pilot Bölgede Yapı Stoğunun Değerlendirilmesi (Alaybey, Manavkuyu, Basınsitesi), İzmir Afet Riskini Azaltma Sempozyumu Bildiriler Kitabı
3) İzmir Afet Riskini Azaltma Sempozyumu Bildiriler Kitabı (2009)
4) F. Selvitopu, İzmir Radius Projesi, EgeMimarlık, 33. sayı
5) İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Çalışma Raporları
6) UDSEP – Kitap
7) AFAD – İzmir İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü